مدلی یکپارچه بر اساس سطح 2 و 3 مدل یکپارچه بلوغ توانمندی برای بهبود فرآیند در سازمان های نرم افزاری کوچک و متوسط

بهبود فرآیندهای نرم افزاری (spi) یکی از نواحی چالش برانگیز در مهندسی نرم افزار است که امروزه بیش از پیش مورد توجه جوامع صنعتی و آکادمیک قرار گرفته است. در این میان پیاده سازی spi در محیط های چند-مدلی (mme) به عنوان یکی از چالش های مهم در این زمینه مطرح شده است. نتایج تحقیقات صورت گرفته در مورد پیاده سازی spi در محیط های mme نشان دهنده وجود مسائل مختلفی در این زمینه است که از جمله مهمترین آن ها می توان به ایجاد دوباره کاری، سردرگمی، اتلاف زمان و سایر منابع اشاره کرد. بروز این گونه مسائل با افزایش ریسک برنامه spi، ممکن است حتی موجب شکست آن شود؛ بویژه در مورد شرکت های کوچک و متوسط (sme) که با محدودیت منابع مواجه هستند. امروزه به منظور رفع یا کاهش چالش های مذکور، از تکنیک های هماهنگسازی جهت شناسایی ارتباطات و نواحی مشترک میان مدل های موردنظر و دستیابی یک راهکار هماهنگ یا یکپارچه استفاده می شود. در این میان، سه مدل cmmi-dev، iso 9001 و pmbok بر اساس نتایج یک تحقیق قبلی جزء معروفترین مدل های استفاده شده در پروژه های هماهنگسازی سطح جهان بوده، همچنین بر اساس مطالعه انجام شده بر روی sme های نرم افزاری سطح کشور، این مجموعه دارای بیشترین میزان پیاده سازی یا درخواست جهت پیاده سازی می باشند. بنابراین مقایسه، نگاشت و یکپارچه سازی مجموعه این سه مدل می تواند کمک شایانی برای رفع چالش های مذکور در بسیاری از شرکت-های ایرانی و خارجی باشد؛ اما بر اساس آخرین بررسی های ما، این کار تاکنون انجام نشده است. از طرف دیگر، با توجه به اینکه عوامل بسیاری می توانند بر موفقیت پیاده سازی spi تاثیرگزار باشد، شناسایی و اولویت بندی آنها می تواند نقش بسزایی در برنامه ریزی، پیاده سازی و ارزیابی صحیح برنامه spi داشته باشد. با وجود انجام تحقیقات متعدد در زمینه فاکتورهای موفقیت spi در سطح جهان، بر اساس آخرین بررسی های ما این کار تاکنون در سطح ایران انجام نشده است. این در حالی است که کشور ما دارای ویژگی ها و شرایط خاص اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده و به تبع انتظار می رود در این زمینه دارای فاکتورهای متفاوتی با سطح جهان باشد. از اینرو در بخش اول از این تحقیق، آخرین نسخه های منتشرشده از سه مدل cmmi-dev، iso 9001 و pmbok مورد مقایسه و نگاشت قرار گرفته و نتایج حاصله تحت عنوان مدل یکپارچه cip-uqim ارائه شده است. نتایج این بخش از تحقیق نشان می دهد که اکثر نواحی فرآیندی و اهداف عمومی سطح دوم و سوم بلوغ cmmi-dev توسط pmbok و iso 9001 پوشش می یابند. همچنین این یافته ها نشان می دهد که فرآیندهای pmbok و iso 9001 به ترتیب می توانند جهت پیاده سازی اکثر فرآیندهای واقع در بخش های "مدیریت پروژه" و "مدیریت فرآیند" از cmmi-dev مورد استفاده مجدد قرار گیرند. در بخش دوم از این تحقیق، به منظور برنامه ریزی و هدایت صحیح روند پیاده سازی spi در شرکت های نرم افزاری سطح کشور، مهمترین فاکتورهای موفقیت spi با استفاده از روش های بررسی زمینه، دلفی و تحلیل سلسله مراتبی (ahp) شناسایی و اولویت بندی شد که نتیجه آن دستیابی به 75 فاکتور در هشت دسته کلی بود. از میان این فاکتورها 42 مورد جزء فاکتورهای اصلی موفقیت spi شناسایی شده و مورد اولویت بندی قرار گرفتند که در نهایت فاکتورهای واقع در سه دسته "پشتیبانی و مشارکت مدیریت"، "محوریت یافتن کسب وکار" و "مشارکت پرسنل" به ترتیب با وزن های نسبی 34.5%، 19.5% و 16% (یعنی مجموعا وزن 83.1%)، به عنوان مهمترین فاکتورها شناسایی شدند. در پایان به منظور نشان دادن نحوه استفاده و مزایای حاصل از نتایج بخش اول و دوم تحقیق، یک مورد مطالعاتی از بکارگیری cip-uqim طی برنامه spi در یک شرکت نرم-افزاری ایرانی گزارش شده است.